Birleşmiş Milletler Kadın Birimi, toplumsal cinsiyete duyarlı olabilmeleri için spor kurumlarına yönelik bir rehber hazırladı.Türkiye’de bir ilki temsil eden rehber, spor kurumlarının toplumsal cinsiyet eşitliğini gerçekleştirme hedeflerini hayata geçirmelerini desteklemeyi amaçlıyor.
Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (BM Kadın Birimi- UN Women), spor kurumlarının toplumsal cinsiyete duyarlı uygulamaları hayata geçirebilmeleri, kadın ve kız çocuklarının sporla ve sporda güçlenmelerine destek olmaları için adım adım bir yol haritası sunan “Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Kurum Rehberi”ni yayınladı.
Rehberin temelini, toplumsal cinsiyet eşitliği hedefini sporda ve spor yoluyla hayata geçirmeyi amaçlayan ve altı adımdan oluşan bir çerçeve içeren BM Kadın Birimi’nin küresel Nesiller Boyu Eşitlik için Spor Girişimi oluşturuyor. Rehber, BM Kadın Birimi tarafından 17 Haziran tarihinde düzenlenen çevrim içi bir lansman ile tanıtıldı. Etkinlik, BM Kadın Birimi üst düzey yöneticileri, spor dünyasının uluslararası öncü isimleri, HeForShe partneri Fenerbahçe Spor Kulübü ve paydaşların katılımıyla gerçekleştirildi.
“Sporda eşit bir gelecek için toplumsal cinsiyete duyarlı yaklaşım gerekli”
Lansman etkinliği HeForShe Türkiye Koordinatörü Sinem Aydın’ın sunuculuğuyla gerçekleştirildi. BM Kadın Birimi Avrupa ve Orta Asya Bölge Direktörü Alia El-Yassir’in açılış konuşmasıyla başladı. BM Kadın Birimi’nin toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak için spor ekosistemi ile iş birliği yapması konusundaki vizyonuna değinen El-Yassir şöyle konuştu: “Spor dünyasının spor kurumlarında süregelen toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini ele almak üzere aksiyon almasına ve örnek teşkil etmesine ihtiyacımız var. Rehberin tanıtımını ise yazarı olan Prof. Dr. Canan Koca gerçekleştirdi. Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi ve Kadınlar için Spor ve Fiziksel Aktivite Derneği (KASFAD) Yönetim Kurulu Başkanı olan Prof. Koca, “Spor ekosistemindeki tüm paydaşların eşit bir gelecek inşa etmek için toplumsal cinsiyete duyarlı bir yaklaşımla iş birliği yapması gerekiyor” dedi.
Spor dünyasında yönetici de sporcu da az
Rehberde, spor liderliğinde kadınların sayılarıyla ilgili detaylı bilgilere de yer verildi. Buna göre; Uluslararası Olimpiyat Komitesi Yönetim Kurulu’nda sadece 4 kadın bulunurken, erkeklerin sayısı 11. Uluslararası Paralimpik Komitesi’nde ise yönetim kurulunda 4 kadın üyeye karşı 10 erkek üye mevcut. Uluslararası spor federasyonları yönetici pozisyonlarında kadın ve erkek sayısında da eşitsizlik göze çarpıyor. İki kadın başkan olmasına rağmen erkek başkanların sayısı 33. Spor katılımında kadınların oranlarına bakıldığında ise, 2018 Kış Paralimpik Oyunları’nda erkek sporcuların oranı yüzde 76.4 iken kadınların oranı yüzde 23.6. Öte yandan 2018 Kış Olimpiyatları’nda kadın sporcu oranı yüzde 41 olarak belirlendi. Kadın antrenörlerin sayısının da az olduğunun belirtildiği raporda, Türkiye’deki durum da ele alındı.
Spor erkek aktivitesi olarak görülüyor
Raporda kadın sporcu sayısının az olmasının nedenleri arasında sporun erkek aktivitesi olarak görülmesi, sporda kadın rol model azlığı, bazı spor dallarındaki kıyafet kodları, kadınların spora katılımına dair sosyal onay olmaması, kadınların spora katılım fırsatlarının sınırlandırılması sayılırken, kadının güçlenmesinde sporun rolü hakkında da bilgiler sunuldu.
Rehberde, toplumsal cinsiyet eşitliğini gerçeğe dönüştürmek için sporun gücünden istifade edilmesi amaçlanırken altı temel prensip belirlendi. Bu prensipler rehberde şöyle sıralanıyor; “Kadınların liderliğini ve yönetim modellerinde toplumsal cinsiyet eşitliğini gerçekleştirmek. Sporda kadına ve kız çocuklarına yönelik şiddeti önlemek ve bu şiddete spor aracılığıyla yanıt vermek. Kadınların yaptığı sporlara yatırımdaki boşluğu kapatmak ve onlar için eşit ekonomik fırsatları teşvik etmek. Spor medyasında kadınların eşit katılımını ve ön yargılardan bağımsız sunumunu teşvik, zararlı toplumsal cinsiyet kalıp yargılarını ortadan kaldırmak ve olumlu rol modelleri teşvik etmek. Spor, fiziksel aktivite ve beden eğitiminde kız çocukları için eşit fırsatları desteklemek. Yıllık bazda ilerlemeyi izlemek ve kamuoyuna raporlamayı kabul etmek.”
“Rehberle kadın ve kız çocukları güçlenecek“
BM Kadın Birimi Türkiye Direktörü Asya Varbanova, spor camiasının, toplumsal cinsiyet eşitliği önündeki engelleri ve ayrımcılığı ortadan kaldırmak, kadınların ve kız çocuklarının güçlenmesini sağlamak açısından önemli bir rol oynadığını söyledi. Varbanova, 2020 yılında BM Kadın Birimi’nin küresel Nesiller Boyu Eşitlik için Spor Girişimi’ni başlattığını belirterek, “Nesiller Boyu Eşitlik için Spor İlkeleri, kadınların spor alanında güçlenmesinin yanı sıra spor kurumlarının sosyal sorumluluk çabalarını kolaylaştırmayı hedefliyor. Türkiye’de BM Kadın Birimi, 2018’den beri HeForShe hareketi çerçevesinde Fenerbahçe Spor Kulubü ile işbirliği yapıyoruz” dedi.
Varbanova, rehberin spor kurumlarında kadınların ve kız çocuklarının güçlenmesini sağlama ve toplumsal cinsiyet eşitliğini artırma hedeflerini hayata geçirmeyi desteklediğini vurguladı.
Lansman etkinliği BM Kadın Birimi Türkiye Ülke Direktörü Asya Varbanova’nın kapanış konuşmasıyla sona erdi. Varbanova, etkinliğin gerçekleştirilmesinde rol oynayan herkese teşekkür ederken, BM Kadın Birimi’nin toplumsal cinsiyet eşitliğinin sporda ve spor yoluyla sağlaması için spor ekosistemindeki partnerlerle çalışmanın sürdürüleceğini vurguladı.
